مهندسی مکانیک

 کلا ستونهای مشبک دارای تغيير شکلهای  برشی زيادی است که در ظرفيت باربری ستون تاثيرگذار است . آيين نامه ها بخاطر اين تغيير شکلهای برشی محدوديتهايی را در محاسبات لحاظ می کنند .

     اين محوديتها در مبحث ده آمده که برويد و بخوانيد . ولی نکته :

در اجرا ، مثلا آقای جوشکار که قصد ساختن ستون را دارد ، بجز ورقهای تقويتی ستون در محل برخورد با تير در هر طبقه ، هر چه از طول ستون بماند را مثلا تقسيم بر ۴ ميکند و تسمه ها را در آنجا قرار ميدهد . هر طبقه سه تسمه ، در فواصل مساوی قرار می دهد و والسلام . و اگر شما بروی و مرکز به مرکز اندازه بگيری ميبينی فاصله بست ها کلی بيشتر شده .

مثال ديگر آنکه اين که يک ساختمان دو طبقه هست و شما به نقشه کش گفتين يه ديتيل ستون پاباز بگذاره و تمام !  .... ننشستی محاسبه کنی که آيا اين بست با اين ابعاد ، با اين فاصله ، جواب می دهد يا نه . و بايد  بگويم که متاسفانه  من  هر دو نوع اين اشکالات را بارها در کارهای مختلف ديده ام .

پس بياييد ببينيم اين ضوابط چيست .

۱- اولا شما بايد لاغری (kl/r) را تصحيح کنيد . يعنی در يک آلفايی بايد ضرب کنی تا يه لاغری بالاتر بدست بياد ( اثر تغيير شکل برشی حاصله در ستون مشبک) و بعد از روی اون بتونی Fa رو بدست بياری .( من نميدونم خود  etabs در محاسبات تنش مجاز ستون ها ، از اين آلفا استفاده می کنه يا نه )

۲- لاغری در جهت ضعيف هر يک از پروفيلهای تک بايد کنترل بشه که از ۳/۲ لاغری کل ستون در جهت ضعيف و همچنين ۴۰ کمتر  باشه .

دقت کنيد مثلا اگه فاصله از ۵۰ سلنتيمتر يه دفعه بشه ۶۰ سانتيمتر ، امکان داره اين محدوديت رعايت نشه . البته آيين نامه های ديگه مثل aisc ( البته فکر کنم ورژن قديمش) ميگن همين که لاغری يه پروفيل کمتر از لاغری  مينيمم کل ستون شد کافيه ،  که به نظر من هم بد نيست . aisc ميگه مهم اينه که پروفيلهای بين تسمه ها قبل از خود ستون کمانش نکنند . در حالی که aashto و آيين نامه ايران ميگن حتی ما نمی خوايم کمانشی حتی الاستيک در پروفيلها صورت بگيره . اونجا بايد قبل از کمانش به تسليم برسه . و ميدونيد هم که ما بايد آيين نامه خودمونو رعايت کنيم .

البته اگه در نظارت ديديم که مجری فاصله رو اينقدر زياد کرده که آيين نامه خودمون جواب نداد ، ولی aisc جواب داد ، خيلی سخت نگيريم .

۳- بست ها بوسيله برش به خمش می افتند . پس بايد کنترل بشه که تنش خمشی کمتر از مجازباشه .

اين ، خيلی مهمه . چرا که اگه يه وقت حتی قضيه فاصله بست ها رو تونستی با AISC کنی ، اينجا تنش جواب نميده . يعنی تنش در بستت ، از تنش مجاز خمشی می زنه بالا ! ( روش محاسبه رو ميتونين از راهنمای مبحث ۱۰ يا کتاب طراحی سازه فولادی شاپور طاحونی ببينيد .) البته اينجا يه نکته ای هم ميتونه کمکتون باشه . و اون اين که استاد بزرگ مگرديچيان ميفرمايد  : لزومی نداره تنش مجاز خمشی رو در بست  ، همون ۱۴۰۰ بگيريم .(6.*fy )! ايشون ميگه عقيده من اينه که ميشه تنش مجاز خمشی در بست ها رو تا ۱۶۰۰ و حتی ۱۸۰۰ گرفت . البته خودشون در مثال ، ۱۶۰۰ رو در نظر گرفتن . اين مقدار افزايش در تنش مجاز  ، بازم غنيمته و خيلی وقتها می تونه شما رو در کنترل ، راضی کنه هر چند زياد نيست ! ولی :

اينو بدونين که حتما تنش خمشی بست رو کنترل کنيد .

۴- نکته بعدی اينه که اين آقايون بست ها ، ميتونن  کمانش کنن ! پس کمانش رو هم لطفا کنترل بفرمايين که البته بيشتر وقتها اگه نگم هميشه ، جواب ميده .

پس لطفا قبل از اين که نقشه ی مبارک رو مهر و امضا کنيد ، ابعاد بست ها و فاصله شونو کنترل کنيد (حداقل از ارقام کتاب راهنمای اتصالات سازه های فولادی وزارت مسکن استفاده کنيد ) و بعد هنگام نظارت اين اعداد رو کنترل کنيد .

اگه ديدين ابعاد اجرا با نقشه نمی خونه ، نه الکی قبول  و نه الکی کاملا رد کنيد . فقط ابعاد رو اندازه بگيرين ، يادداشت کنين ، بيايید خونه و  اين چيزهايی رو که گفتم ( و توی کتابها هم هست ) ، کنترل کنيد . اگه جواب نداد ، التماس دعا ! .. آقای جوشکار بايد تصحيح بفرمايند